Stress en spanning voor school bij kinderen met autisme

Autisme en stress gaan hand in hand

Kinderen met autisme hebben gemiddeld vaker stress dan kinderen zonder autisme. Ook angst komt bij hen vaker voor en zoals velen onder jullie ongetwijfeld al weten, reageren mensen die zich angstig voelen sterker op prikkels uit hun omgeving.

De start van een nieuw schooljaar of naar een nieuwe school gaan tout court zijn zo’n typische momenten dat angst en stress naar boven komen.

Kinderen met ASS zijn op zo’n ongeblikken sterk afhankelijk van mensen uit hun directe omgeving.

Onderaan dit blogartikel vind je tips die jou/jouw kind helpen om met minder stress naar school te gaan. Maar eerst…

Spanning en stress bouwen zich geleidelijk aan op.

Eén van de manieren om met dit gevoel van stress en/of angst om te gaan is druk gedrag of hyperactiviteit. Het is hun manier om de stress te laten afvloeien.

Vaak is de spanning zich al uren, dagen of weken aan het opbouwen alvorens men een soort van (al dan niet explosieve) reactie krijgt, die soms uit het niets lijkt te komen. Ook al lijkt jouw kind in eerste instantie rustig, toch is die achterliggende spanning die zich aan het opbouwen is in hun lichaam(pje), soms al te merken aan kleine zenuwachtige bewegingen of trekjes die het kind maakt. Sommige ouders daarentegen verklaren een zekere stille houding of wat teruggetrokkenheid, alvorens de bom ineens barst.

Alles is natuurlijk afhankelijk van kind tot kind. Niet ieder kind voelt immers hetzelfde of reageert op dezelfde manier.

Agressie door angst

Ook agressie kan optreden. Men spreekt in dit geval van actief angstig gedrag. De agressie komt voort van de angst die het kind ervaart. Uiteraard is niet iedere vorm van agressie afkomstig van angst.

Op die manier kan jij/kunnen zij per ongeluk iemand pijn doen door hun gebrek om emoties en/of gevoelens “te lezen” bij anderen.

De opbouw van stress kan bij kinderen met ASS dus leiden tot agressief gedrag, zeker wanneer ook een zeer hoog testosteronniveau gemeten wordt.

Depressie en angst

Kinderen met een laag testosteronniveau zijn geneigd om minder te handelen bij stress. Bovendien blijken zij gevoeliger te zijn voor depressie(s). Bij depressie en angst keert een kind zich meer naar binnen.

Zij maken hun behoefte(s) minder kenbaar, trekken zich terug, zetten hun sociale contacten op een laag pitje, …

Zij vertonen explosief gedrag wanneer de stress onhanteerbaar is geworden. Op zo’n ogenblik kunnen zij zich niet meer beheersen. In tegenstelling tot diegenen die anderen pijn doen tijdens zo’n explosief moment, gaat hun actie niet gericht zijn tegen een persoon. Zij gaan als het ware ergens tegen schoppen, hun boeken de grond opgooien, een tas van tafel vegen, …

Jij/het kind kan hier veel last van ervaren. Ook bij jou/hen bouwt de stress zich immers over een bepaalde periode op, alleen heeft niemand dit in de gaten.

Stress kanaliseren op een positieve manier

Voor kinderen bij wie de spanning zo hoog oploopt dat zij hyperactief of agressief gedrag vertonen, kan fysische ontspanning een oplossing bieden. Een partijtje voetbal, springen op de trampoline, touwtje springen, dansen op luide muziek, … zijn zaken die stress kunnen laten wegvloeien. Het komt erop neer uit te vissen waar jouw kind baat bij heeft. Als ouder hoef je je dan wat minder zorgen te maken, waardoor ook een zeker gevoel van rust terugkeert.

Voor kinderen die angstgevoelens en stress opkroppen en bij wie op het eerste zicht niets aan de hand is, is het soms beter hen eventjes een time-out te gunnen nadat zij explosief gereageerd hebben. Soms volstaan vijf minuutjes om de ergste reactie te laten passeren en daarna een gesprek aan te gaan. Vaak zijn zij bereid erover te praten nadat ze eerst die enkele minuutjes gekregen hebben om de boel te verwerken. Ook zij schrikken vaak van wat er gebeurd is. De spanning voelden zij immers al een tijdje, alleen kunnen zij niet aangeven wanneer de bom barst. Tussen het gevoel “ik ga boos worden omwille van X” en de explosieve reactie kunnen zowel enkele uren als maanden zitten.

Jouw kind is wie het is

Je kan van een kind dat zijn angst en stress toont door agressie niet op enkele dagen een kind maken dat zijn gevoelens volledig onder controle heeft. Stress- en anger management kan hen beetje bij beetje aangeleerd worden.

Van een kind dat zijn angst- en stressgevoelens niet toont en dan plots explosief reageert, kan je niet verwachten dat zij op enkele dagen tijd iemand worden die toch wat meer van zich afbijten, waardoor stress en angst minder de kans krijgen zich op te stapelen in het lichaam. Bij hen helpt het om zich weerbaarder te tonen, praten over wat hen dwars zit, een gesprek durven aangaan ook al is dit moeilijk. Bij hen kan leren opkomen voor zichzelf beetje bij beetje aangeleerd worden.

10 Tips om spanning en stress te minderen

1. Zorg voor een goede voorbereiding en doe niet alles last minute. Boekentas, mappen, gekafte boeken, … dienen in de mate van het mogelijk al enige tijd op voorhand klaar te zijn en niet pas op 31 augustus.

2. Spreek met jouw kind een dag en tijdstip af waarop jullie doornemen hoe het schoolse leven georganiseerd wordt, zeker nu in tijden van COVID-19.

3. Bekijk op de schoolwebsite welke leerkracht(en) jouw kind zal hebben voor welke vakken. Zo hebben zij al online kennis gemaakt met de lesgevers en kunnen zij al “een gezicht plakken” op de desbetreffende personen.

4. Zorg ervoor dat de school tijdig ingelicht is over het feit dat jouw kind ASS heeft.

5. Bespreek op voorhand met de zorgjuf van de school welke maatregelen kunnen getroffen worden voor jouw kind, bijv. 5 minuutjes naar een rustiger plekje gaan wanneer het te druk wordt in de klas.

6. Bespreek met het CLB, de ondersteuner, de zorgleerkracht van welke maatregelen je/jouw kind kan genieten met betrekking tot lessen, taken, toetsen, examens. Dat kan bijvoorbeeld meer tijd zijn, zaken die gemarkeerd worden, aangepaste leerstof, …

7. Maak voor jouw kind een dagplanning/weekplanning over wat er per dag/week gebeurt. Hierop kunnen volgende zaken staan: opstaan, aankleden, ontbijten, bus naar school, les, lunch, vrij moment, tijd voor huistaken, avondeten, douchen, sport en spel doorheen de week, …

8. Bespreek met de school wie het aanspreekpunt wordt wanneer je/jouw kind een moeilijk moment heeft. Zo weet je/hij/zij tot wie zich te wenden.

9. Leer/leer jouw kind omgaan met teleurstellingen zoals bijvoorbeeld minder goede punten. Wie 4/10 haalt, heeft geen “buis”, maar heeft een “tekort/bijna voldoende/weet al een en ander, maar moet nog wat extra leren:…”. Zo zal je/jouw kind beseffen dat er een extra effort dient geleverd te worden, maar komt de boodschap niet zo bruut over als het woord “buis”.

10. Zorg op voorhand voor oplossingen wanneer een les niet kan doorgaan of een leerkracht ziek wordt. Dit gat dient immers opgevuld te worden met “iets”. Dat “Iets” ga jij op voorhand bepalen. Dat kan een boek lezen zijn, een taak maken, maar bijvoorbeeld ook een andere taal leren zijn, … Alles hangt natuurlijk af van wat de school toelaat. Je kan in samenspraak een schema opstellen.