Sinterklaas is voor veel kinderen in Vlaanderen een magische tijd vol cadeautjes, lekkernijen en spanning. Maar voor kinderen met autisme spectrum stoornis (ASS) kan dit feest ook overweldigend zijn door de vele prikkels en veranderingen in de dagelijkse routine. Toch kan Sinterklaas een vreugdevolle tijd zijn, ook voor een kind met ASS, mits de juiste ondersteuning wordt geboden. Als praktijkgerichte orthopedagoog zijn er verschillende wetenschappelijk onderbouwde adviezen die binnen enkele weken kunnen worden toegepast om Sinterklaas ook voor deze kinderen toegankelijk en leuk te maken.
1. Creëer voorspelbaarheid en structuur
Voor kinderen met ASS is voorspelbaarheid van groot belang. Ze ervaren vaak angst bij onverwachte gebeurtenissen of veranderingen in hun routine. Door het feest van Sinterklaas in te bedden in een duidelijke structuur, kunnen ouders deze angst verminderen.
Advies: Stel een visuele planning op waarin de belangrijke momenten van het feest worden aangegeven, zoals het schoentje zetten, het bezoek van Sinterklaas, en wanneer cadeautjes worden gegeven. Onderzoek heeft aangetoond dat visuele ondersteuning een effectieve manier is om stress bij kinderen met ASS te verminderen (Mesibov, Shea, & Schopler, 2004).
2. Pas sensorische prikkels aan
Veel kinderen met ASS zijn gevoelig voor sensorische prikkels, zoals harde geluiden, fel licht of bepaalde texturen. Het feest van Sinterklaas brengt vaak veel prikkels met zich mee, van het zingen van luidruchtige liedjes tot de geur van chocolade en marsepein.
Advies: Houd rekening met de sensorische gevoeligheden van het kind. Dit kan betekenen dat ouders een rustigere omgeving creëren of het aantal mensen beperken tijdens de viering. Het onderzoek van Schauder en Bennetto (2014) wijst uit dat kinderen met ASS gevoeliger zijn voor bepaalde sensorische stimuli, en dat het aanpassen hiervan hun comfort kan verhogen.
3. Bereid het kind voor op Sinterklaas
Kinderen met ASS vinden het vaak lastig om abstracte concepten, zoals de mythe van Sinterklaas, te begrijpen. Dit kan verwarring of zelfs angst veroorzaken.
Advies: Bereid het kind op tijd voor door het verhaal van Sinterklaas in eenvoudige en concrete taal uit te leggen. Gebruik eventueel sociale verhalen, een wetenschappelijk bewezen methode om kinderen met ASS voor te bereiden op sociale situaties (Gray & Garand, 1993). Een sociaal verhaal kan bijvoorbeeld uitleggen wie Sinterklaas is, wat hij doet, en waarom hij cadeautjes brengt.
4. Bied controle en keuzevrijheid
Veel kinderen met ASS hebben behoefte aan controle over hun omgeving. De onvoorspelbaarheid van cadeautjes kan daarom stress veroorzaken.
Advies: Laat het kind bijvoorbeeld kiezen uit een aantal cadeautjes of geef duidelijke hints over wat hij of zij kan verwachten. Dit geeft een gevoel van controle en vermindert de angst voor het onbekende. Onderzoek van Koegel, Koegel, & Carter (1999) benadrukt het belang van keuzevrijheid voor het vergroten van betrokkenheid en het verminderen van stress bij kinderen met ASS.
5. Zorg voor rustmomenten
Sinterklaas is vaak een drukke en lange dag vol indrukken. Kinderen met ASS kunnen snel overprikkeld raken en hebben baat bij momenten van rust.
Advies: Plan bewust rustmomenten in waar het kind zich kan terugtrekken en ontspannen. Creëer bijvoorbeeld een rusthoekje waar het kind kan bijkomen van alle prikkels. Dit sluit aan bij het werk van Dunn (1997), die beschrijft dat het bieden van rust en prikkelarme omgevingen essentieel is voor kinderen met sensorische overgevoeligheid.
6. Houd rekening met emoties en spanningen
Veel kinderen met ASS kunnen moeite hebben om hun emoties te reguleren, vooral tijdens spannende momenten. Het idee dat Sinterklaas komt, kan voor veel spanning zorgen.
Advies: Help het kind om zijn of haar emoties te reguleren door middel van ademhalingsoefeningen of het aanleren van simpele kalmeringstechnieken. Studies tonen aan dat kinderen met ASS baat hebben bij concrete tools om stress te verminderen (Shucksmith et al., 2007).
Conclusie
Sinterklaas kan voor een kind met ASS net zo’n mooi feest zijn als voor andere kinderen, mits er rekening wordt gehouden met hun specifieke behoeften. Door voorspelbaarheid en structuur te bieden, sensorische prikkels te beperken, het kind voor te bereiden op het feest, keuzevrijheid te geven, rustmomenten in te bouwen en hen te helpen hun emoties te reguleren, kunnen ouders een Sinterklaasfeest creëren dat toegankelijk is voor hun kind.
Bronvermelding:
- Dunn, W. (1997). The impact of sensory processing abilities on the daily lives of young children and their families: A conceptual model. Infants & Young Children, 9(4), 23-35.
- Gray, C., & Garand, J. D. (1993). Social stories: Improving responses of students with autism with accurate social information. Focus on Autistic Behavior, 8(1), 1-10.
- Koegel, L. K., Koegel, R. L., & Carter, C. M. (1999). Pivotal teaching interactions for children with autism. School Psychology Review, 28(4), 576-594.
- Mesibov, G. B., Shea, V., & Schopler, E. (2004). The TEACCH approach to autism spectrum disorders. Springer Science & Business Media.
- Schauder, K. B., & Bennetto, L. (2014). Toward an interdisciplinary understanding of sensory dysfunction in autism spectrum disorder: an integration of the neural and symptom literatures. Frontiers in Neuroscience, 8, 264.
- Shucksmith, J., Summerbell, C., Jones, S., & Whittaker, V. (2007). Mental wellbeing of children in primary education (targeted/indicated activities).
