Autisme in onze maatschappij ontbreekt elke vorm van respect

Mensen met autisme hebben het moeilijk in de huidige maatschappij: het draait steeds meer om netwerken, soepele contacten, jezelf verkopen etc. Dingen waar de meeste mensen met autisme slecht in zijn. Dat leidt ertoe dat mensen met autisme een lagere waardering krijgen in de maatschappij dan wenselijk is.

Goed onderzoek of jezelf goed verkopen

Ik geloof niet dat al dat netwerken en jezelf kunnen verkopen kwaliteiten zijn die je in degelijk onderzoek nodig zal hebben. En dat is wat er moet gebeuren, want België is een kenniseconomie en dat is waar mensen met autisme van nature goed in zijn: onderzoek doen. Het gevaar dreigt dat allerlei goede wetenschappers nu en in de toekomst ondergewaardeerd worden doordat ze niet zo handig zijn in het verkopen van zichzelf.

Autisme als kwaliteit voor de wetenschap

Persoonlijk denk ik dat de hele hype van Facebook en Twitter en allerlei sociale media voor een groot gedeelte weer zal verdwijnen. Uiteindelijk zal men inzien dat er heel veel energie verloren gaat aan allerlei flauwekul. Het is niet voor niets dat op dit moment het aantal burn-outs het grootst is in de leeftijdscategorie van de dertigers. De sociale media zullen niet compleet verdwijnen, net als dat internet nooit meer zal verdwijnen. Maar de betekenis zal drastisch afnemen en wellicht komen er speciale makelaars die hun brood verdienen met het vermarkten van goede ideeën, zodat wetenschappers zich bezig kunnen houden met waar ze goed in zijn, namelijk kwalitatief onderzoek doen en wetenschap bedrijven. En onder hen zullen veel mensen met autisme zijn. Iedere samenleving heeft zijn eigen cultuur, omgangsvormen en maatschappelijke instituties. Een samenspel van normen, waarden, regels en wetten maken de samenleving leefbaar voor zo veel mogelijk mensen. Kinderen leren van jongs af aan hoe je je gedraagt binnen en buiten het eigen gezin, in de wijk, op school, enzovoort.

De samenleving is ingericht op de ‘gemiddelde’ mens

Grote maatschappelijke systemen, zoals het onderwijs en de arbeidsmarkt, hebben veel invloed op de ‘spelregels’ in de samenleving. Dat geeft stabiliteit. Maar spelregels kunnen ook knellen. Vooral als systemen zijn ingericht op ‘de gemiddelde mens’ – voor zover die bestaat. Dan is er geen plek voor mensen die te ver afstaan van dat gemiddelde. Zij krijgen minder kansen of worden zelfs buitengesloten.

Land van normen en standaarden

België is een georganiseerd land met relatief veel nadruk op normen en standaarden. De druk om allemaal ongeveer hetzelfde te zijn is groot. Verschillen tussen mensen, bijvoorbeeld in gedrag en behoeften, worden niet als iets positiefs gezien.

Veel mensen staan onder druk om zich aan te passen

In onze samenleving staan veel mensen onder druk om zich (vergaand) aan te passen in hun gedrag, sociale interactie en manier van leven. Dat gebeurt thuis, op school, op het werk. Juist mensen met autisme kunnen hiervan veel last hebben of beperkingen ervaren in het dagelijks leven. Vergaande aanpassing belemmert de eigen autonomie en ontwikkeling waar iedereen recht op heeft.

Aansluiten bij een individu

Er zijn weinig plekken waar mensen met autisme de ruimte en zo nodig ondersteuning vinden om zich op hun eigen tempo en in hun eigen volgorde te ontwikkelen. Er is behoefte aan plekken waar diversiteit het uitgangspunt is en waar mensen in de omgeving – leerkrachten, partners, werkgevers, zorgprofessionals – kunnen aansluiten bij de individuele ontwikkeling van die ene persoon. Wij willen hieraan bijdragen.

Gelijkheid is iets anders dan gelijkwaardigheid

Om het recht op autonomie en ‘jezelf zijn’ voor iedereen waar te maken zou de maatschappij meer moeten uitgaan van diversiteit. Iedereen verschilt van elkaar. Dat zou ook het uitgangspunt moeten zijn bij de inrichting van grote maatschappelijke systemen. Als het onderwijs, de zorg, de arbeidsmarkt en andere systemen voor iedereen even goed toegankelijk zijn, ontstaan plekken waar verschillende mensen elkaar kunnen leren kennen. De samenleving wordt daar sterk van, net als diversiteit de natuur krachtig maakt.